જો તમે વધુ પડતો સ્ટ્રેસ લેતા હો તો, ચેતી જજો.. અસંખ્ય બિમારીનું કારણ બને છે તણાવ…

તણાવ આપણા શરીરને ઘણી રીતે અસર કરી શકે છે. એટલું જ નહીં, ઘણા કિસ્સાઓમાં તે કેટલીક ગંભીર બીમારીઓનું કારણ પણ બની શકે છે. આની પુષ્ટિ ડોકટરો તો કરે જ છે, પરંતુ તેની સાથે વિશ્વભરના થયેલા ઘણા સંશોધનોમાં પણ આની પુષ્ટિ થઈ છે. તાજેતરમાં, એક અભ્યાસમાં બહાર આવ્યું છે કે, તણાવ રોગપ્રતિકારક વૃદ્ધત્વને (immune aging) પ્રોત્સાહન આપે છે, જે ભવિષ્યમાં કેન્સર જેવી ગંભીર સમસ્યાઓનું જોખમ વધારી શકે છે. પરંતુ આ એકમાત્ર સમસ્યા નથી જે તણાવને કારણે વધે છે. ઘણા સંશોધનોમાં એ વાત સામે આવી છે કે, તણાવ ઘણી શારીરિક અને માનસિક સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે.

કેલિફોર્નિયા યુનિવર્સિટી (University of California) દ્વારા કરવામાં આવેલા એક અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે, ઇજા અથવા કોઈપણ પ્રકારના તણાવને કારણે વ્યક્તિની રોગપ્રતિકારક શક્તિ નબળી પડવા લાગે છે. જેના કારણે ઈન્ફેક્શનનું જોખમ તો વધે જ છે, પરંતુ સમય પહેલા ઇમ્યુન એજિંગ અને કેન્સર જેવી બીમારીઓનું જોખમ પણ વધી શકે છે. સંશોધનના પરિણામોમાં, અભ્યાસના મુખ્ય લેખક ડૉ. એરિક ક્લોપેકે કહ્યું છે કે, જે લોકો તણાવ અનુભવે છે, તેમની આહારની આદતો બગડવા લાગે છે અને તેઓ કસરત પણ કરતા નથી, જેના કારણે તણાવની અસર વધવા લાગે છે. આ અભ્યાસમાં સંશોધકોએ એ પણ જોયું કે, આઘાત અને સમાજમાં થઈ રહેલા ભેદભાવના કારણે મોટી સંખ્યામાં લોકો સતત તણાવ લેવાનું શરૂ કરે છે. જેના કારણે તેમના શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ ઓછી થવા લાગે છે અને CMV વાયરસથી પ્રભાવિત થવાની સંભાવના વધી જાય છે.

CMV એ એક કોમન વાયરસ છે,જે રોગપ્રતિકારક વૃદ્ધત્વ માટે જાણીતું છે. એકવાર આ વાયરસથી સંક્રમિત થયા પછી, તે જીવનભર વ્યક્તિના શરીરમાં રહે છે. આને કારણે, પીડિતને ઘણીવાર હર્પીસ અથવા ઠંડા ચાંદા જેવી સમસ્યાઓ થઈ શકે છે. આ સંશોધનમાં, સહભાગીઓના લોહીના નમૂના લેવામાં આવ્યા હતા અને તેમના ટી કોષોની ગણતરી કરવામાં આવી હતી. આ ઉપરાંત તેમાંની વધઘટ પણ તપાસવામાં આવી હતી. જેમાં જાણવા મળ્યું હતું કે, બે પ્રકારના ટી સેલ ટ્રોમા અને ભેદભાવથી પ્રભાવિત થાય છે. આમાંથી એક રોગપ્રતિકારક શક્તિ પર હુમલો કરે છે અને બીજો રોગપ્રતિકારક હુમલાને નિયંત્રિત કરે છે.

ટી કોશિકાઓ માત્ર રોગપ્રતિકારક વૃદ્ધત્વ (immune aging) દ્વારા અસરગ્રસ્ત કોષો નથી, પરંતુ તે રોગપ્રતિકારક તંત્રનો એક મહત્વપૂર્ણ ઘટક છે અને કેન્સર અને પેથોજેન્સ સામે લડવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. આવી સ્થિતિમાં, જ્યારે ટી કોશિકાઓને નુકસાન થાય છે ત્યારે કેન્સર, ચેપી રોગો અને અન્ય રોગોનું જોખમ વધી જાય છે. આ સંશોધન પહેલા પણ શારીરિક સ્વાસ્થ્ય પર તણાવની અસર, ખાસ કરીને શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ પર સંશોધન કરવામાં આવ્યું છે. ‘નેચર’ જર્નલમાં (‘Nature’ Journal) પ્રકાશિત થયેલા એક સંશોધનમાં ઉંદરો પર કરવામાં આવેલા અભ્યાસમાં પણ એ વાતની પુષ્ટિ થઈ છે, કે તણાવને કારણે અનેક શારીરિક રોગો થઈ શકે છે.