એક સમય હતો જ્યારે પીવાનું પાણી તાંબાના કુંડ, વાસણો અને લોટામાં સંગ્રહિત કરવામાં આવતું હતું. આ ટ્રેન્ડ હજુ પણ ગામડાઓમાં ક્યાંક જોવા મળે છે, પરંતુ છેલ્લા કેટલાક દાયકાઓમાં આપણે તાંબાને ભૂલી જવા લાગ્યા. પહેલા લોકો તાંબાના વાસણમાં આખી રાત પાણી ભરીને બીજા દિવસે પીતા હતા. તમે ઘણી વખત વડીલો પાસેથી સાંભળ્યું હશે કે તાંબાના વાસણમાં રાખેલ પાણી હૃદય, કિડની અને આંખો માટે શ્રેષ્ઠ છે, તેની વૃદ્ધત્વ વિરોધી અસર પણ છે જે તમને યુવાન રાખે છે. આટલું જ નહીં, એવું માનવામાં આવે છે કે તાંબાના વાસણમાં રાખેલું પાણી પોતે જ સાફ થઈ જાય છે, હવે સવાલ એ થાય છે કે શું તાંબાનું પાણી ખરેખર એટલું અસરકારક છે?
જ્યારે સાયન્ટિસ્ટ અને હર્બલ મેડિસિન એક્સપર્ટ આ વિશે વાત કરવામાં આવી તો તેમણે ‘ઓલિગોડાયનેમિક ઈફેક્ટ’ વિશે જણાવ્યું. એટલે કે જો પાણીને તાંબાના વાસણમાં લાંબા સમય સુધી રાખવામાં આવે તો તેની અસરથી પાણીમાં તાંબાના આયનો નીચે આવે છે. કોપર આયનો સુક્ષ્મસજીવોને મારી નાખવામાં સક્ષમ છે, ખાસ કરીને પાણીમાં રહેલા બેક્ટેરિયા. ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ આયુર્વેદ એન્ડ ઇન્ટિગ્રેટિવ મેડિસિન (FRLHT, બેંગ્લોર) ના વૈજ્ઞાનિકોએ 2012 માં જર્નલ ઑફ હેલ્થ ન્યુટ્રિશન એન્ડ પોપ્યુલેશનમાં એક અભ્યાસ પ્રકાશિત કર્યો હતો. આ અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે તાંબાના વાસણમાં 16 કલાક પાણી રાખવાથી વિબ્રિઓ કોલેરી, શિગેલા ફ્લેક્સનેરી, ઇ. કોલી, સાલ્મોનેલા એન્ટરિકા ટાઈફી, સાલ્મોનેલા પેરાટિફી જેવા ઝાડા માટે જવાબદાર બેક્ટેરિયા મરી જાય છે.
તાંબાના વાસણમાં રાખવામાં આવેલ પાણી જીવલેણ સુક્ષ્મજીવોને મારી નાખવામાં સક્ષમ છે
અન્ય એક રસપ્રદ અભ્યાસનો ઉલ્લેખ કરતા એક્સપર્ટે જણાવ્યું કે વૈજ્ઞાનિક રીતિ શરણ અને તેમના સાથીઓએ 2011માં ‘BMC જર્નલ ઑફ ઈન્ફેક્શન ડિસીઝ’ જર્નલમાં લેબ સ્ટડી દ્વારા જણાવ્યું હતું કે તાંબાના વાસણમાં ઓછામાં ઓછા 24 કલાક સુધી સાલ્મોનેલા ટાઈફી, સાલ્મોનેલા ટાઈફી અને 2011 વિબ્રિઓ કોલેરા પાણી રાખવાથી તટસ્થ થાય છે. એકંદરે, એવા પૂરા પુરાવા છે કે તાંબાના વાસણમાં ઓછામાં ઓછા 24 કલાક રાખવામાં આવેલું પાણી ઘણા ઘાતક સૂક્ષ્મજીવોને મારી નાખવામાં સક્ષમ છે.
જો અન્ય ઘણા દાવાઓ પર અભ્યાસ કરવામાં આવે તો નવા યુગમાં પણ આત્મવિશ્વાસ આવશે. આજે પણ ઘણા વડીલો તાંબાના પાણીને લઈને અનેક દાવા કરે છે, બધા જ દાવા સાચા છે, એવું કહેવું ખોટા હશે અને બધા દાવાઓને ફગાવી દેવા એ મૂર્ખામી હશે, પછી બધી લડાઈ અનુભવ અને પ્રયોગો વચ્ચેની છે.
ઘરમાં પીવાનું પાણી રાખવા માટે તમારે તાંબાના વાસણો પણ રાખવા જોઈએ. તાંબાના વાસણમાં ઓછામાં ઓછા 24 કલાક પાણી રાખો અને પછી તેને પીવો, પાણીની કુદરતી સફાઈ થશે, પાણીજન્ય રોગો નિયંત્રણમાં આવશે અને સ્વાસ્થ્ય પણ સારું રહેશે.