આવી આવક પર નથી લાગતો કોઇ ઇનકમ ટેક્સ, આઇટીઆર ભરતા પહેલા જાણી લો જરૂરી વાતો

સામાન્ય રીતે દરેક વ્યક્તિએ તેની કમાણી પર ઇન્કમટેક્સ ભરવો પડે છે. આવક પગારમાંથી હોય, તમારા વ્યવસાયમાંથી હોય, આવકવેરાની જવાબદારી દરેક વ્યક્તિની હોય છે. જો કે, ભારતના આવકવેરા નિયમોમાં, ચોક્કસ કેસોમાં આવકને કરમાંથી મુક્તિ આપવાની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે. આ માટે, આવકવેરાની કલમ 80C થી 80U ની ભૂમિકા મહત્વપૂર્ણ બની જાય છે. આ વિભાગોમાં કપાતના ઘણા પગલાં લેવામાં આવ્યા છે, જેના દ્વારા લોકો મહત્તમ આવકવેરો મુક્ત કરવાનો પ્રયાસ કરે છે. આજે અમે તમને આવકના આવા સ્ત્રોતો વિશે જણાવીશું, જેના પર ટેક્સ નથી લાગતો.

ટેક્સ-સંબંધિત ડિજિટલ સેવાઓ પૂરી પાડતી કંપની ClearTax અનુસાર, કરમુક્ત આવકમાં પ્રથમ નંબર કૃષિમાંથી આવક છે. ભારતમાં ખેતીમાંથી થતી આવક પર આવકવેરો લાગતો નથી. જો કે, જો તમે ખેતી સિવાયના સ્ત્રોતોમાંથી આવક મેળવતા હોવ, તો કૃષિ આવકનો ઉપયોગ ટેક્સ સ્લેબ નક્કી કરવા માટે કરવામાં આવશે. આ સ્થિતિમાં પણ અન્ય સ્ત્રોતોમાંથી મળેલી આવક પર જ ટેક્સ લાગશે અને ખોતી-બારીમાંથી મળેલી આવક કરમુક્ત રહેશે.

પ્રોવિડન્ટ ફંડ (PF) અને ગ્રેચ્યુટી

નોકરી કરતા લોકો માટે પીએફ અને ગ્રેચ્યુઈટી સૌથી મહત્વપૂર્ણ સામાજિક સુરક્ષા છે. નિવૃત્તિ પછી, જ્યારે આવકનો મુખ્ય સ્ત્રોત એટલે કે પગાર બંધ થઈ જાય છે, ત્યારે પીએફ અને ગ્રેચ્યુઇટી ખૂબ જ ઉપયોગી છે. આ કારણથી તેમને પણ કરમુક્ત રાખવામાં આવ્યા છે. જો કે તેની સાથે કેટલીક શરતો પણ જોડાયેલ છે. જો તમારો પીએફ પાંચ વર્ષથી વધુ સમય માટે કાપવામાં આવે છે, તો તે ફક્ત કરમુક્ત બને છે. જો તમે પાંચ વર્ષ પહેલા પીએફ ઉપાડો છો, તો તમારે 10 ટકાના દરે ટીડીએસ ચૂકવવો પડશે. જો તમારી કુલ આવક કરપાત્ર નથી, તો આ કપાયેલા TDSનું રિફંડ ITRમાં ક્લેમ કરી શકાય છે.

સરકારી કર્મચારીઓને મળતી ગ્રેચ્યુઈટી સંપૂર્ણપણે કરમુક્ત છે. જો કોઈ સરકારી કર્મચારીનું મૃત્યુ થાય અથવા તે નિવૃત્તિ પછી ગ્રેચ્યુઈટી ઉપાડી લે, તેની રકમ કરમુક્ત રહે છે. ખાનગી ક્ષેત્રના કર્મચારીઓ માટે, આ છૂટ શરતો સાથે ઉપલબ્ધ છે. પ્રાઈવેટ સેક્ટરના કર્મચારીઓને 10 લાખ રૂપિયા સુધીની ગ્રેચ્યુઈટી પર જ ટેક્સમાં છૂટ મળે છે.

50,000 રૂપિયા સુધીની ભેટ

ગિફ્ટ પર ટેક્સ એ બહુ જૂની વાત છે. આ ટેક્સ ભારતમાં વડાપ્રધાન નેહરુના સમયથી છે. આવકવેરાના નિયમો હેઠળ મોંઘી ભેટ પર ટેક્સ લાગે છે. 2017માં ગિફ્ટ્સ સંબંધિત આવકવેરાની જોગવાઈઓમાં સુધારા પછી એ નક્કી કરવામાં આવ્યું છે કે મોંઘી ભેટ કરપાત્ર હશે. ભલે તમને ભેટમાં રોકડ અથવા ચેક, ડ્રાફ્ટ, જંગમ અને સ્થાવર મિલકત મળી હોય, તમારે તેમને અન્ય સ્ત્રોતોમાંથી આવકમાં ITRમાં દર્શાવવું પડશે. જો કે, જો ભેટની કિંમત 50,000 રૂપિયા સુધીની હોય, તો તેને ટેક્સમાંથી મુક્તિ મળશે. આ સિવાય લગ્ન કે વર્ષગાંઠ જેવા પ્રસંગો પર મળતી તમામ ભેટો કરમુક્ત છે. પરિવારના સભ્યો તરફથી મળેલી તમામ ભેટ પણ કરમુક્ત છે. આનું વેચાણ કરતી વખતે, ચોક્કસપણે લાંબા ગાળાના મૂડી લાભ કરની જવાબદારી છે.

પગાર ઘટકો

પગારમાં ઘણા ઘટકો હોય છે. આમાંથી કેટલાક કરપાત્ર છે, જ્યારે કેટલાક કરમુક્ત છે. ઉદાહરણ તરીકે, પરિવહન ભથ્થું, લંચ વાઉચર, મોબાઈલ ફોન અથવા ઈન્ટરનેટ બીલ માટે ચૂકવણી, પુસ્તકો અને સામયિકો ખરીદવા માટેનો શેર, વગેરે જેવા ભથ્થાં કરમુક્ત છે.

શિષ્યવૃત્તિ

આ સૂચિમાં શિષ્યવૃત્તિ જોઈને આશ્ચર્ય પામશો નહીં. શિષ્યવૃત્તિના નાણાંને પણ આવક તરીકે ગણવામાં આવે છે. એકમાત્ર સારી બાબત એ છે કે તેને કરમુક્ત આવક તરીકે ગણવામાં આવે છે. સ્કોલરશીપના પૈસા આવકવેરા કાયદાની કલમ 56 (ii) હેઠળ કરમાંથી મુક્તિ છે.

વીરતા પુરસ્કાર મેળવનારાઓનું પેન્શન

ભારત સરકારના વિવિધ વીરતા પુરસ્કારોથી સન્માનિત લોકોના પેન્શન પર કોઈ ટેક્સ નથી. પરમ વીર ચક્ર, મહાવીર ચક્ર અને વીર ચક્ર જેવા શૌર્ય પુરસ્કારો મેળવનાર લોકોના પેન્શનની સાથે કુટુંબ પેન્શનને પણ કરમુક્ત રાખવામાં આવ્યું છે.

રિવર્સ મોર્ટગેજ સ્કીમ

જ્યારે તમે કોઈ પ્રોપર્ટી વેચો છો અથવા કોઈના નામે ટ્રાન્સફર કરો છો, તો લોંગ ટર્મ કેપિટલ ગેઈન ટેક્સ ચૂકવવો પડે છે. વરિષ્ઠ નાગરિકોને આ કરમાંથી મુક્તિ આપવામાં આવી છે. આ સિવાય જો 62 વર્ષ કે તેથી વધુ ઉંમરના કરદાતા પ્રોપર્ટી સામે લોન લે છે તો તે પણ ટેક્સ ફ્રી છે.