ડાંગના વાંસદા નેશનલ પાર્કમાં 50 વર્ષ બાદ જોવા મળ્યા ઢોલ પ્રજાતિનાં બે એશિયાટીક “વાઈલ્ડ ડોગ”

ડાંગ : દક્ષિણ ગુજરાતનાં અંબિકા નદીનાં સહ્યાદ્રિ પર્વત માળાની તળેટીમાં આવેલો વાંસદા નેશનલ પાર્ક અનેક જંગલી પશુ પક્ષીઓનું આશ્રય સ્થાન છે. 24 હેકટરનાં ગાઢ જંગલ વાંસદા નેશનલ પાર્કમાં દુર્લભ કહી શકાય એવી પ્રજાતિના પશુ-પક્ષી-પ્રાણીઓ નિર્ભિકપણે વિચરતાં જોવા મળે છે. ચોમાસામાં આ વિસ્તાર સોળે કળાએ ખીલી ઉઠે છે. લીલીછમ વનરાજી અને વન્યજીવોને જોવા માટે પ્રકૃતિપ્રેમીઓનું આ મનપસંદ સ્થળ છે.

સ્થાનિક બર્ડ વોચર મિતુલ દેસાઈ અને મોહમદ જાટને વાંસદા નેશનલ પાર્કમાં બે દુર્લભ જાતિના કહેવાતા એશિયાટીક જંગલી કૂતરા જોવા મળ્યા હતાં. તેમણે કૂતરાઓના ફોટાગ્રાફ્સ લીધા વન વિભાગને જાણ કરી હતી. ત્યારબાદ દક્ષિણ ડાંગ વન વિભાગનાં DFO દિનેશભાઇ રબારી અને સ્ટાફ દ્વારા જંગલ વિસ્તારમાં નાઈટ વિઝન કેમેરા ગોઠવવામાં આવતા એશિયાટીક વાઇલ્ડ ડોગનું નર અને માદા જોડું કેમેરામાં કેદ થઇ ગયું હતું. 50 વર્ષ બાદ ઢોલ પ્રજાતિનું પ્રાણીનું અસ્તિત્વ હોવના પુરાવા મળતા પ્રકૃતિ પ્રેમીઓમાં આનંદની અનુભૂતિ થઈ હતી.

ઢોલ પ્રજાતિ ઇન્ડિયન વાઈલ્ડ લાઈફ પ્રોટેકશન એકટ 1972નાં શિડયુલ 2 હેઠળ સુરક્ષિત પ્રાણી યાદીમાં સમાવિષ્ટ છે. આ ઉપરાંત ઈન્ટરનેશનલ યુનિયન ફોર કન્ઝર્વેશન ઓફ નેચર દ્વારા નામશેષ થવાનાં આરે પહોચી ગયેલા પ્રાણીઓની યાદીમાં સમાવેશ કરવામાં આવ્યુ છે. અહી આ વાંસદા નેશનલ પાર્કમાં હવે આ પ્રજાતિનું વિસ્તરણ થાય તેવુ વન વિભાગે સતત નિગરાની સાથે સંવર્ધન માટે કાર્યવાહી હાથ ધરી છે. ઢોલ પ્રજાતિનું આ જંગલી પ્રાણી ઝુંડમાં રહી શિકાર કરવામાં માહીર ગણાય છે. તેની પૂંછડી વાળથી ભરાવદાર હોય વાઘને પણ હંફાવી દે તેવી શક્તિ ઘરાવે છે.

દક્ષિણ ડાંગ વન વિભાગ હસ્તકનાં વાંસદા નેશનલ પાર્કનાં અધિક્ષક જીગર પટેલનાં જણાવ્યા અનુસાર છ મહીના અગાઉ વાંસદા રાષ્ટ્રીય પાર્કનાં કેવડી-સરા ગામ નજીક એક મહુડાનાં ઝાડ ઉપર અજાયબી તરીકે ઓળખાતી ઊડતી ખિસકોલી 5 વાગ્યાનાં અરસામાં જોવા મળી હતી. આ ઊડતી ખિસકોલીને જોવા માટે વન વિભાગ દ્વારા વોચ પણ ગોઠવી છે. થોડા સમય બાદ આ ઊડતી ખિસકોલી પણ પુરાવા સાથે નવલા નજરાના તરીકે વાંસદા નેશનલ પાર્કમાં જોવા મળશેનું ચર્ચાઈ રહ્યું છે. હાલમાં વાંસદા રાષ્ટ્રીય પાર્ક દુર્લભ પ્રાણીઓનું ઘર બની રહેતા પ્રકૃતિ પ્રેમીઓ ગેલમાં આવી ગયા છે. હાલમાં વાંસદા રાષ્ટ્રીય પાર્કમાં ઝરખ,મહાકાય અજગર,નાગ,દીપડા,ચિતળ,હરણ,સસલા,જંગલી ભૂંડ, જંગલી મરઘા સહિત અસંખ્ય પંખીઓનો ખજાનો ધરભાયો છે. જેમાં ઢોલ પ્રજાતિનાં નર માદાની જોડી અહી ઉમેરાતા હવે પ્રકૃતિપ્રેમીઓને નવલુ નજરાણુ જોવા મળશે.

આ બાબતે દક્ષિણ ડાંગ વન વિભાગ હસ્તકનાં વાંસદા નેશનલ પાર્કનાં અધિક્ષક જીગર પટેલ જોડે વાતચીત કરતા તેઓએ જણાવ્યુ હતુ કે, દુર્લભ ગણાતા ઢોલ પ્રજાતીનાં વાઈલ્ડ ડોગ ગુજરાત રાજ્યમાં લુપ્ત થઈ ગયા છે. પરંતુ આ વાઈલ્ડ ડોગનાં હયાતીનાં પુરાવા મહારાષ્ટ્ર રાજ્યનાં નવાપુર તથા નાસિક જિલ્લામાં સાંભળવા મળ્યા હતા. જેમાં લોકડાઉન થયુ અને તેનાં 4 મહિના અગાઉથી ઢોલ પ્રજાતીનાં વાઈલ્ડ ડોગ ખોરાકની શોધમાં મહારાષ્ટ્ર રાજ્યમાંથી સ્થળાંતરણ કરી દક્ષિણ ડાંગ વન વિભાગનાં વાંસદા નેશનલ પાર્કમાં આવી ગયા છે. આ વાંસદા નેશનલ પાર્ક ઢોલ વાઈલ્ડ ડોગને અનુકૂળ આવી જતા અહી તેઓએ વસવાટ કરી દીધો છે. હાલમાં અમોએ જંગલમાં લગાવેલ કેમેરામાં આ દુર્લભ ઢોલ કેદ થયા છે, અને જંગલ વિસ્તારમાં ભય વગર ખોરાક મેળવી સ્વતંત્રતાથી વિહરી રહ્યાં છે. હાલમાં આ પ્રાણીને અહીનું વાતાવરણ માફક દેખાઈ રહ્યું છે. જેથી તેઓની પ્રજાતી વધશે અને જિલ્લાની પ્રકૃતિમાં નવું મોરપીંછ ઉમેરાશે.