સામાન્ય માણસનું સૌથી મોટું શસ્ત્ર છે ઝીરો એફઆઇઆર, જાણો શું હોય છે ઝીરો એફઆઇર અને ક્યારે નોંધાય છે

એફઆઈઆર એટલે કે ફર્સ્ટ ઈન્ફોર્મેશન રિપોર્ટ વિશે તો બધા જાણે છે, પરંતુ શું તમે ક્યારેય ઝીરો એફઆઈઆર વિશે સાંભળ્યું છે, ઝીરો એફઆઈઆર એ છે જે તમે કોઈ પણ પોલીસ સ્ટેશનમાં જ્યારે કોઈ ગુનો થાય ત્યારે નોંધી શકો છો. જો કે ઘણીવાર એવું જોવા મળે છે કે પોલીસ આ એફઆઈઆર નોંધવાની ના પાડી દે છે. આવું કેમ થાય છે, આજે અમે તમને આ વિશે સંપૂર્ણ માહિતી આપવા જઈ રહ્યા છીએ….

ઘણીવાર એવું જોવા મળે છે કે જ્યારે પણ કોઈ ઘટના બને છે ત્યારે સામાન્ય માણસ પોલીસ પાસે ફરિયાદ નોંધાવવા જાય છે, પરંતુ સામાન્ય માણસને કાયદાની સંપૂર્ણ જાણકારી હોતી નથી. તેથી જ જ્યારે તેમને એક પોલીસ સ્ટેશનથી બીજા પોલીસ સ્ટેશનમાં જવું પડે છે ત્યારે તેઓ પરેશાન થઈ જાય છે. CrPCની કલમ 154 સ્પષ્ટપણે જણાવે છે કે, કોઈપણ પોલીસ સ્ટેશન FIR નોંધી શકે છે, પછી તે અધિકાર ક્ષેત્રમાં હોય કે ન હોય. જો કેસ તે પોલીસ સ્ટેશનથી સંબંધિત ન હોય તો પણ સામાન્ય માણસ ત્યાં ઝીરો એફઆઈઆર નોંધી શકે છે.

આવા કિસ્સામાં ઈન્સ્પેક્ટર અથવા સિનિયર ઈન્સ્પેક્ટર રેન્કનો અધિકારી ફોરવર્ડિંગ લેટર લખશે અને એક કોન્સ્ટેબલ તે પત્રને પોલીસ સ્ટેશન લઈ જશે જ્યાં કેસ ચાલશે. ત્યારબાદ આ કેસમાં વધુ તપાસ શરૂ કરવામાં આવશે. ઝીરો એફઆઈઆરમાં કોઈ ગુનો લખવામાં આવતો નથી. તેથી જ તેને ઝીરો એફઆઈઆર કહેવામાં આવે છે. પોલીસ આ એફઆઈઆર લખવામાં આનાકાની કરતી હોય છે કારણ કે ઘણી વખત એવું જોવા મળે છે કે બે લોકો વચ્ચે ઝઘડો થયો હતો, પરંતુ બીજા વ્યક્તિએ તેને ફસાવવા માટે એફઆઈઆરમાં તેના પર અન્ય ઘણા આરોપો લગાવ્યા છે. તેથી જ જ્યાં આ કેસ નથી તે પોલીસ સ્ટેશન આવી એફઆઈઆર નોંધવાનું ટાળે છે.

ઝીરો એફઆઈઆર નોંધનાર પોલીસ સ્ટેશનને તે કેસમાં તપાસ કરવાનો અધિકાર આપવામાં આવતો નથી, પરંતુ જો કોઈ મહિલા સાથે ગુનો બન્યો હોય તો આઈ.પી.સી. કલમ 498 હેઠળ, જો કોઈ મહિલા તેના સાસરિયાઓ વિરુદ્ધ ઉત્પીડન માટે એફઆઈઆર નોંધાવે છે અને પોલીસ સ્ટેશન તેની તપાસ કરવા માંગે છે, તો પોલીસે તેની તપાસ કરી શકે છે.

બહુ ઓછા લોકો જાણે છે કે ઝીરો FIR પણ FIR જેવી જ હોય ​​છે. આ બંને વચ્ચે માત્ર એટલો જ તફાવત છે કે તમે માત્ર ક્રાઈમ વિસ્તારના પોલીસ સ્ટેશનમાં જ FIR નોંધી શકો છો અને તમે ગમે ત્યાં zeroFIR નોંધી શકો છો અને પોલીસે પણ આ FIRમાં ફરિયાદના આધારે કેસ નોંધવો પડે છે. એકવાર પોલીસ કેસ નોંધી લે તે પછી તેને સંબંધિત પોલીસ સ્ટેશનમાં ટ્રાન્સફર કરવામાં આવે છે.